In de discussie over wat ‘kan’ online gaan we, ik soms ook, vaak voorbij aan een belangrijk feit: er is helemaal niet één online landschap. Als deze er al ooit was, dan is deze met de explosieve groei van het internet verdwenen. Natuurlijk, we kunnen nog wel spreken van “de internetgemeenschap”, maar dit is een groep die even homogeen is als “de wereldgemeenschap”: niet heel erg homogeen dus. Misschien moeten we voor een beter begrip daarom ook wel vaker onderscheid gaan maken in de verschillende groepen die er zijn. Gelukkig gaan veel cases die we over marketing of social media zien hier al goed mee om, we weten het alleen nog lang niet altijd te benoemen. Dan hebben we het ineens wel weer over ‘de nettiquette’, alsof er één vaste manier van werken zou zijn op internet.
Peer group
Al lang zijn de mensen die je op internet tegenkomt niet meer die paar anderen die ook online actief zijn: er is nu zo veel keuze dat je het je kunt veroorloven binnen je eigen groep te blijven. Wat die ‘eigen groep’ is, is dan zo’n vraag die dit hele artikel in een ander daglicht plaatst: dat is namelijk niet eens per se die groep waar je je ‘in real life’ lekker bij voelt. Online gelden andere regels, er is alleen ook online geen unieke set aan gedragsregels. Online ben je iemand anders dan offline, al lijken de culturen steeds meer naar elkaar toe te kruipen. Je online <em>peer group</em> bepaalt wel hoe je je gedraagt, en wat jij vindt dat ‘kan’ online. Soms lijkt het dan natuurlijk dat iedereen dat ook vindt.
Wie iemand ‘is’ online wordt bepaald door de groep waar hij zich in bevindt. Als je het verhaal over Mead gelezen hebt, heb je gezien dat het ‘zelf’ een belangrijk uitgangspunt is bij ons handelen. We ondernemen actie mede op basis van hetgeen we denken dat anderen van ons vinden of verwachten. Op deze manier worden subgroepen natuurlijk ook alleen maar versterkt, want onze gedragingen hebben op hun beurt dan weer die invloed op onze online naasten.
Identiteit en persona
Wie we zijn op internet wordt bepaald door onze Digitale Identiteit: de verzameling aan informatie die over ons te vinden is. Maar zoals we bij Mead zagen, is handelen niet puur gebaseerd op dit soort informatie. Anderen benaderen ons op basis van onze Online Identiteit, dit is hetgeen zij van ons vinden op basis van die online informatie. Dat is niet puur een optelsom van alles uit onze Digitale Identiteit, maar een (subjectieve) set indrukken die er over ons bestaat. Dat is onze online persona, van ‘ranter’, ‘aluhoedje’ tot ‘internetlegende’.
Uiteraard kan het soms flink botsen wanneer de ene groep langs de andere schuurt. De kundige marketeer van de een, kan de ‘paarse broek’, van de ander zijn en dat is waar ‘m de kneep zit: er is niet één manier hoe het ‘kan’. Waar het internet wél het verschil met ‘In Real Life’ maakt is dat een kijkje nemen bij die andere groep slechts een enkele klik kost, maar de groepen zijn al voldoende groot om toch eigen omgangsvormen te doen ontstaan. De vraag is misschien wel wanneer dat online ‘kijkje bij de buren’ ook offline al een invloed heeft, of hebben jullie daar al heel goede voorbeelden van?