Het antwoord op deze vraag is eigenlijk niet, nog niet althans. Voor een opdracht heb ik me de afgelopen tijd verdiept in het gebruik van online media, met de nadruk op sociale media, in de zorgsector. Het blijkt dat in Nederland zeer mondjesmatig wat activiteit op het gebied van sociale media waarneembaar is.
Het kan beter, zoals al merkbaar is bij de Europese koplopers op dit gebied Zweden en Denemarken. De overtreffende trap van zorg en sociale media is natuurlijk Amerika, met een chirurg die naast zijn scalpel een laptop met tweetdeck hanteert als hoogtepunt. Online media en web 2.0 lijken langzaam aan ook in de Nederlandse zorg een thema te worden en dit leverde al een aantal interessante initiatieven op.
De huidige situatie in Nederland
In Nederland zijn er een aantal zorg gerelateerde websites die duidelijke gebaseerd zijn op het web 2.0-principe. Voorbeelden hiervan zijn Nursing en MijnMedicijn. Er vindt interactie plaats tussen gebruikers en de content is deels/volledig user generated. Opvallend is dat ziekenhuizen niet of nauwelijks actief zijn op dit gebied. Uit het onderzoek HospitalsEU, dat het gebruik van sociale media onder ziekenhuizen in Europa onderzoekt, van de Radboud Universiteit in Nijmegen blijkt de aanwezigheid van aan ziekenhuizen verbonden sociale media profielen in Nederland nihil:
Youtube is op dit moment het meest ingezette kanaal. In mijn ogen niet zo gek omdat dit voor zowel intern als extern gebruik een laagdrempelig middel is om beeld te delen, zij het een video over een bepaalde medische procedure of een filmpje voor patiënten over een bepaalde afdeling.
Dat er wel nagedacht wordt over de zorg en sociale media blijkt uit het initiatief van Lucien Engelen genaamd Acutezorg.nl, waar een sectie van de site gewijd is aan het thema Zorg 2.0. Dit initiatief wil het uitwisselen van kennis en informatie tussen zorgprofessionals stimuleren, door het bieden van een digitaal platform met betrouwbare informatie. Daarnaast is het doel om zorgprofessionals te introduceren in de mogelijkheden van nieuwe media.
Europa
Nederland verhoudt zich redelijk tot de andere Europese landen als het gaat om de inzet van sociale media: samen met Engeland kennen we de meest diverse inzet van sociale media. De hoogste inzet van sociale media is te vinden in Zweden, Denemarken en Spanje. Onderstaande tabel geeft de verhoudingen weer tussen de Europese koplopers en spiegelt de cijfers aan de situatie in Amerika.
Met name een blog en RSS zijn ingezette middelen. Een prima methode natuurlijk om patiënten op de hoogte te houden van nieuws omtrent het ziekenhuis of om kennis te delen over medische onderwerpen. Zoals de paarse balken al aangeven loopt Amerika erg voor op Europa wat betreft de inzet van sociale media.
Amerika en Healthcare 2.0
Dat de zorg in Amerika al een stuk meer 2.0 is dan in Europa blijkt dus uit bovenstaande tabel. Er zijn volgens mij een aantal factoren van invloed op het feit dat Amerika die voorsprong heeft. Ten eerste is de zorg daar anders geregeld dan in Nederland en is het voor patiënten veel belangrijker om zelf op zoek te gaan naar de juiste zorginstelling. Daarnaast zijn sociale netwerken in Amerika meer geïntegreerd in de samenleving en worden ze dus meer massaal gebruikt. Het eerste gegeven wijst uit dat de word-of-mouth met betrekking tot zorginstellingen heel belangrijk is. Het tweede gegeven doet vermoeden dat online sociale netwerken worden aangeboord door patiënten om op zoek te gaan naar informatie en ervaringen van anderen met betrekking tot een zorginstelling. Dit maakt de noodzaak voor zorginstellingen om actief te zijn op deze sociale netwerken dus hoger.
Twee voorbeelden van succesvolle 2.0 zorg in Amerika wil ik even uitlichten:
Patientslikeme is een patiëntencommunity. Eigenlijk zijn het meerdere community’s in een grote community, want voor elke kwaal bestaat wel een usergroup. 42.232 patiënten hebben hier recent hun profiel geüpdate. Een profiel waarin een patiënt zijn medische toestand kan bijhouden. Daarnaast kan er worden gezocht op andere profielen op basis van geslacht, leeftijd, behandelingen en symptomen. Zo delen patiënten ervaringen, tips etc.
Mayoclinic is een praktijk die zich richt op de diagnose en behandeling van patiënten. Dit doen ze op een zeer diverse en 2.0 manier. Zo maken ze podcasts met interviews met artsen, verpleegkundigen, onderzoekers en patiënten. De praktijk is daarnaast ook te vinden op Youtube, Facebook, Twitter en op hun eigen blog.
Hoe verder?
De integratie van sociale media in de Nederlandse zorg staat nog in de kinderschoenen, toch zijn er een aantal ontwikkelingen die interessant zijn. De noodzaak van een online identiteit voor een zorginstelling, die meer omvat dan een website alleen, lijkt steeds meer een thema te worden. Ik denk dat sociale media zeker kunnen bijdragen aan de kwaliteit van de zorg. In de overvloed aan informatie over ziekten en kwalen die te vinden is op internet kan een ziekenhuis een autoriteit zijn door het delen van betrouwbare kennis. Daarnaast kan het de interactie en binding met de patiënt versterken. Ook de communicatie tussen zorgprofessionals onderling kan een stimulans krijgen.
Eigenlijk verschilt het niet zo veel van de cases die we bespreken op de marketingblogs: de klant (patiënt) is online actief, dus als bedrijf (ziekenhuis) mag je de doelgroep niet uit het oog verliezen. Ik hou in ieder geval de ontwikkelingen op dit gebied in de gaten. Als er lezers zijn met een mening over zorg en sociale media, nodig ik die graag uit om te reageren in de comments.