Veel mensen en bedrijven hebben moeite om te onderkennen en (vooral) erkennen dat ze het soms ook niet meer weten, omdat ze lijden aan het zogenaamde God-complex. Tijdens TEDGlobal, vorige week gehouden in Edinburgh, gaf schrijver/econoom Tim Harford een talk over dit onderwerp. 18 waardevolle minuten les in de grondbeginselen van social media, zonder dat die term ook maar één keer voorbij komt.
OK, misschien ben ik wel die man met de hamer. Niet die ene van het sporten, maar die andere, die in alles een spijker ziet. Ik luister met een bepaalde insteek naar de verhalen die ik hoor, net als iedereen dat doet.
Harford’s verhaal gaat niet specifiek over social media en het is dus niet gek dat de term niet voorbij komt. Maar de lessen die hij met ons deelt, passen in mijn ogen goed in dit tijdsgewricht, waarin mensen én bedrijven zoekende zijn naar hun rol, hun positie, hun status binnen de complexiteit van onze samenleving, o.a. als gevolg van social media.
Het God-complex
Harford beschrijft de symptomen het God-complex als volgt: hoe complex het probleem dat je hebt ook is, je hebt de rotsvaste overtuiging dat je absoluut gelijk hebt in je oplossing. Dit complex komt vaak voor bij artsen, maar ook bij Harford’s collega-economen, bij ‘business leaders’ en politici: zij zijn er volledig van overtuigd onze wereld volledig te begrijpen, terwijl deze daar simpelweg veel te complex voor is.
Harford breekt een lans voor een nederige houding waarin we aan elkaar gaan toegeven het soms ook niet meer te weten. Dat schept ruimte om voor het oplossen van complexe problemen de optie van “trial and error” toe te passen.
Want dat is de manier waarop elk complex systeem is ontstaan. En het verklaart bijvoorbeeld waarom de Amerikaanse economie, waarin jaarlijks 10% van alle bedrijven verdwijnen, zich -niet ondanks, maar juist dankzíj die enorme faalratio- zo snel kan ontwikkelen.
Social media
Voor bedrijven en mensen, zeker de mensen die in de publiciteit staan, is het vaak nog erg aantrekkelijk en veilig om zichzelf tot God te verheffen, in ieder geval in hun eigen kleine wereldje.
Maar steeds vaker worden ze, vooral via social media, geconfronteerd met mensen of partijen met meer kennis op een specifiek vakgebied. Of met mensen die interne processen blootleggen – processen die het extern opgehouden beeld van de alwetende, de God, ernstig verstoren. Het gemak en de gretigheid waarmee deze berichten verspreid worden, lijken Harford in de kaart te spelen: nederigheid past inderdaad vaak beter.
De sterk opkomende initiatieven op het gebied van crowdsourcing en co-creatie zijn een indicatie dat bedrijven durven toe te geven zelf niet alle antwoorden te hebben. En hun bereidheid om (wilde) ideeën van buiten te omarmen, testen en verbeteren. Trial and error.
Goede fouten
Maar dat gaat niet vanzelf. Het doet pijn om uitgedaagd te worden in je opvattingen, je ideeën. En om fouten te maken. Niet iedereen kan daar goed mee omgaan. Toch is het belangrijk om te doen. Maar, zo beschrijft Harford, maak die fouten wel in de goede richting. Maak goede fouten.
Zoals gezegd, de associatie met social media is volledig voor mijn rekening. Misschien zie jij het anders – laat het vooral weten. Maar hoe dan ook: die 18 minuten zijn het kijken sowieso waard.
Toch?